Gelişim psikolojisi bir çocuğun gelişimini 4 döneme ayırır:
- Bebeklik (0-2 yaş)
- İlk Çocukluk( 3-6 yaş)
- Orta Çocukluk ( 7-12)
- Ergenlik (13-17 yaş)
Gelişim psikologları bu dönemleri incelerken bilişsel, sosyal-duygusal, fiziksel ve kişilik gelişimleri yönlerinden ele almaktadır. Bilişsel gelişim, kişinin zekâ, düşünce ve dil düzeyindeki gelişimidir. Sosyal-Duygusal gelişim kişinin duygularındaki ve diğer insanlarla ilişkilerindeki değişimleri içerir. Fiziksel gelişim ise kişinin boy, kilo artışı, motor becerilerindeki değişim, beslenme ve hormonal değişiklikleri inceler. Bu gelişimlerin hepsi birbirleriyle iç içedir. İnsan fiziksel yönden gelişirken bilişsel yönden duramaz. Eğer herhangi bir yönde duraksama varsa zaten o anormal bir durumdur. Yani insan bir bütün olarak gelişimini tamamlar. Demek ki insan kişilik gelişimini 18 yaşında büyük ölçüde tamamlamış olur. O zaman insanın aklına şu sorular geliyor: İnsan 18 yaşından sonra kişiliğini geliştiremez mi? Kişilik gelişimi 18 yaşında bitiyorsa insan 18 yaşından sonra öğrendikleriyle ne tür bir gelişim içine girer? Kişilik gelişimini tamamlayan, üniversiteyi başarılı şekilde bitiren bir insanın artık gelişmeye ihtiyacı yok mudur? Yoksa kişilik gelişiminden sonra kişisel gelişim mi başlar? Kafamda deli sorular var. Kişilik gelişimini bitiren kişi, hayat yolculuğunda o kulvarı tamamlamıştır. Başka bir kulvar olan kişisel gelişim yolculuğu başlamıştır. İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramcısı Maslow, insana kendini gerçekleştirme hedefi koymuş. Sosyal ve bilişsel öğrenme kuramları kendini gerçekleştirmenin ömür boyu sürdüğünü ortaya koyuyor. Bu nedenle kişilik gelişimini tamamlayan insan kendini gerçekleştirmek adına kişisel gelişim yolculuğuna çıkıyor.
Kişisel gelişim, kişinin kaynaklarını ve yeteneklerini en yüksek düzeyde kullanarak potansiyelini keşfetmesidir. Bu potansiyelini hayatı boyunca geliştirmesidir. Eğitim ve öğretim kişisel gelişim değildir. Ekmek ve su gibi insanın hayatta kalmasını sağlayan temel ihtiyaçlardır. İnsan vücudunun sağlıklı yaşayabilmesi için sadece ekmek ve su yeterli değildir. İnsanın çeşitli vitaminli gıdalara da ihtiyacı vardır. Aynen bunun gibi eğitim hayatı temel ihtiyacımızsa, kişisel gelişimde vitaminli gıdalar gibidir. Düzenli şekilde bu gıdalardan alınması gerekir. Yani günümüzde kişisel gelişim tercih değil, zorunluluktur.
Kişilik Gelişimi İle Kişisel Gelişim Arasındaki Farklar Nelerdir?
Kişilik gelişimi ve kişisel gelişimin ne demek olduğunu açıklamaya çalıştık. İlk bakışta ikisi de aynı anlama geliyormuş gibi gözükse de aslında farklı kavramlardır. Kişilik gelişimi ve kişisel gelişim arasındaki farklar şunlardır:
- Kişilik gelişimi 0-18 yaş arasında olan bir süreçtir. Kişisel gelişim ise doğumla başlar, ölene dek sürer.
- Kişilik gelişiminde anne ve babanın rolü çoktur. Anne ve babanın çocuğa karşı tutumları, anne ve babanın çocuğa sunduğu çevre kişilik gelişimini doğrudan etkiler. Olumsuz anne ve baba tutumları, yanlış çevre çocuğun kişiliğini öfkeli, kaygılı ya da tembel yapabilir. Kişisel gelişimde ise en büyük rol kişinin kendi iradesindedir. Kişisel gelişimde anne, baba ve çevre kişiyi daha az etkiler.
- Kişilik gelişimi insanın farkında olmadan (bilinçsiz), yaş almasıyla yaşanır. Kişisel gelişim ise kişinin kendini geliştirmek için bilinçli aldığı eğitimlerdir.
- Dünyaya gelen her insan iyi ya da kötü kişilik gelişimi yaşar. Ama kişisel gelişim herkesin yaşaması zorunlu olan bir gelişim türü değildir. İsteyen bu yolculuğa çıkar.
- Kişisel gelişim yolculuğuna çıkan kişinin potansiyelini keşfetmek için kendini tanıması gerekir. Kendini tanımak, kişiliğini tanımaktır. Kişisel gelişim, bize kişilik gelişimimizin özetini çıkarttırır. Kişiliğimiz bizim servetimizdir. Kişisel gelişim ise o serveti nasıl kullanacağımıza dair bize yön verir.
- Kişilik gelişimi sebep, kişisel gelişim sonuçtur. Kişiliğimiz nedeniyle kişisel gelişimimiz daha iyi ya da daha kötü olabilir.
